چاپ سنتی رو پارچه با ابزار مختلف همچون قالب، شابلون و قلم‌مو انجام می‌پذیرد. این فرایند، منجر به رنگ آمیزی و نقش‌پذیر سطح پارچه خواهد شد. سابقه نقش‌اندازی روی پارچه با روش‌های چاپ دستی به قرن چهارم پیش از میلاد در کشور هندوستان برمی‌گردد. پارچه های چاپی، صد و چهل سال پیش از میلاد از هندوستان به چین وارد شد.
دوره ساسانی، نقش‌‌های چاپی برای تزیین پارچه های کتانی و ابریشمی در سطح وسیعی به کار می‌رفتند. قدیمی‌نرین قالب های شناخته شده در ایران، سه قالب تراشیده شده از سنگ هستند که در میان آثار سفالی در حفاری‌های نیشابور مربوط به سده چهارم و پتجم به دست آمده اند.
دوره مغول، قالب های چوبی به ایران وارد شد. سده‌های یازدهم تا سیزدهم، مصادف با رونق صنعت قلمکار سازی در ایران است. دوره صفویه، اوج رواج پارچه های چاپی در ایران محسوب می‌شود. دوره قاجار با ورود صنایع مختلف از کشورهای خارجی، صنایع دستی ایران با افول زیادی مواجه شدند. چاپ دستی بر روی پارچه نیز از این موضوع مستثنی نبود. با این حال نمونه های زیبایی از چاپ قلمکار برای پارچه های مذهبی همچون پرچم‌ها و خیمه‌های تکایا از این دوره باقی مانده است.
چاپ سیلک، فرآیندی است که برای چاپ روی پوستر، پارچه و بسته‌بندی استفاده می‌شود. امروزه این تکنیک بسیار پیشرفته‌تر شده است و آن را با انواع بیشتری از آیتم‌ها تطبیق داده‌اند. اسکرین ابریشم، حدود 1000 سال پیش در چین ایجاد و در اواخر قرن هجدهم توسط آسیا به اروپای غربی معرفی شد. یا این حال، تا زمانی که استفاده از مش ابریشم رواج بیشتری پیدا کرد، به طور گسترده مورد استفاده قرار نگرفت. قرن بیستم، پیشگامان هنر پاپ مانند اندی وارهول و جیمز فرانسیس گیل، صفحات ابریشم را به خط مقدم هنر معاصرتبدیل کردند. قبل از این زمان، تکنیک‌های چاپ صفحه به عنوان اسرار تجاری در نظر گرفته و محرمانه نگه داشته می‌شد.
این چاپ، نیازمند یک امولسیون واکنشگر نور ویژه برای ایجاد یک شابلون سفارشی است. چاپ سیلک، بسته به هدف و فرآیند مورد استفاده، انواع مختلقی دارد که از این میان می‌توان به نقاشی‌های خطی برای بخش طراحی گرافیک، خط‌نگاری برای بخش هنری و چاپ پارچه اشاره کرد.
طرح مناسب و آماده‌سازی آن، اولین مرحله از روند انجام چاپ سیلک به روش دستی محسوب می‌شود. طرح انتخاب‌شده باید بر روی یک کاغذ یا سطح نیمه‌شفاف چاپ یا اجرا شده باشد. کاغذ طرح مورد نظر گاهی اوقات، برای داشتن طرح نیمه شفاف، به روغن و پنبه آغشته می‌شود. پس از جذب شدن کامل روغن به کاغذ، آماده‌سازی کلیشه آغاز می‌شود.
این مرحله نیازمند تاریکخانه‌ای است که بتوان کلیشه را با ماده حساس به نور آماده کرد. ماده حساس به نور، از دو بخش تشکیل شده است که پس از ترکیب شدن، با راکل بر روی کلیشه منتقل می‌شود. این نوع چاپ، به تعداد رنگ های موجود در طرح نهایی آن به کلیشه نیاز دارد. ماده حساس به نور، در همان فضای تاریک بر روی کلیشه خشک می‌شود.
کلیشه در این مرحله برای چاپ طرح آماده است. نور قرمز به عنوان تنها نور خنثی برای ماده حساس، در تاریکخانه استفاده می‌شود. چینش مورد نیاز بر روی میز نور شامل کلیشه، طرح، جسم نرم و جسم سخت است. نوردهی در این مرحله آغاز می‌شود. مدت زمان نوردهی، بسته به طرح متفاوت است. پس از اتمام نوردهی، در همان محیط تاریک، سطح کلیشه را مرطوب می‌کنند و سپس با شستن کلیشه، قسمت‌های نورخورده جدا و کلیشه آماده چاپ می‌شود.
این مرحله به قرارگیری کلیشه آماده‌شده بر روی سطح مورد نظر و چاپ اختصاص دارد. رنگ مناسب را در این زمان به کمک راکل روی کلیشه می‌کشند و طرح را بر روی سطح منتقل می‌کنند. به تعداد رنگ های یک طرح و به ترتیب قرارگیری آن‌ها بر روی هم، راکل کشی و چاپ انجام می‌شود. اتو زنی یا گرم‌کردن سطح چاپ‌شده برای ثبات رنگ در این مرحله، الزامی است.
این نوع چاپ، با رزرو قسمت‌هایی از پارچه با موم به مقاوم‌سازی آن بخش‌ها و سپس رنگ‌کردن سایر قسمت‌ها انجام می‌شود. به این ترتیب که طرح مورد نظر با مداد کمرنگ بر روی پارچه انتقال پیدا می‌شود. سپس به وسیله موم داغ و قلموی موی طبیعی (از آن جهت که موی مصنوعی در حرارت موم، ذوب می‌شود)، خطوط طرح را می‌پوشانیم. ضخامت و نازکی خطوط در این تکنیک بسته به نوع طرح متفاوت است. خطوط نازک در این نوع چاپ، نتیجه زیباتری به طرح نهایی خواهد بخشید.
رنگ گذاری میان خطوط رزرو شده و ایجاد سایه روشن، بخش دیگری از روند چاپ باتیک است. سایه ها و ترکیب رنگ ها، در این مرحله لایه به لایه بر روی کار قرار می‌گیرند و ایجاد بعد می‌کنند. پس از آن، روی پارچه را با کاغذ می‌پوشانیم. موم ها در این مرحله با کمک اتو از کار جدا شده و به کاغذها جذب می‌شود. این کار، باید تا جذب کامل موم‌ها تکرار شود.
در این شیوه، نقش اندازی با قالب های چوبی بر روی پارچه هایی همچون چلوار و متقال انجام می‌شود. ساخت قالب های چوبی، مهم‌ترین مرحله چاپ قلمکار است که معمولا با مغار یا چاقو به تراش آن می‌پردازند. این مهرها، معمولا چهارتایی تراشیده می‌شوند به این معنی که هر مهر برای یک رنگ ساخته می‌شود که در ترکیب با یکدیگر، تشکیل یک طرح کامل می‌دهند. در این چاپ عموما ابتدا رنگ سیاه و سپس قرمز، آبی و زرد مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پارچه چاپ شده، در این مرحله برای خارج‌شدن رنگ های اضافه شسته می‌شوند. در این مرحله، برای ثابت کردن رنگ پوست انار ساییده شده و روناس را در آب جوش ریخته و حرارت می‌دهند. پارچه را در انتها در یک ظرف می‌جوشانند و سپس دوباره پارچه را می‌شویند.
ترافارد چاپی است که در طی آن طرح از طریق شابلون آماده‌شده و اسفنج یا ابر آغشته به رنگ به پارچه منتقل می‌شود. شابلون‌ها می‌‌تواننند آماده و یا با دست تهیه شوند. برای تهیه شابلون به سطحی مانند طلق که شفاف و در عین حال قابل انعطاف باشد نیاز است. پس از انتقال طرح اولیه بر روی طلق، آن را بر روس سطحی سخت قرار می‌دهیم و سپس به کمک کاتر شروع به بریدن طرح و خالی کردن آن می‌کنیم. بهتر است برای داشتن شابلونی تمیز، طرحی ساده‌تر با جزئیات کم و سطوح بیشتر انتخاب شود.
پس از آماده‌شدن شابلون و تهیه رنگ مناسب با سطح پارچه نوبت به انتقال طرح انجام می‌رسد به این‌شکل که شابلون بر روی سطح قرار می‌گیرد و طرح مورد نظر به وسیله ابر یا اسفنج آغشته یه رنگ، بر روی کار چاپ می‌شود. مهارت در رنگ‌گذاری، سایه‌زنی و ایجاد بعد در این مرحله از کار بسیار اهمیت دارد. گذاشتن لایه‌های مختلف رنگ بر روی پارچه برای خلق تصویر دارای بعد، به زیبایی کار و خلاقیت آن می‌افزاید. پس از پایان کار، سطح پارچه را به منظور تثبیت رنگ‌ها، اتو کرده یا در معرض سطح گرم قرار می‌دهیم.
