پارچه ها داری طرح های گوناگونی هستند که در هر منطقه و جغرافیا و فرهنگی متفاوت است. با این حال برخی نقوش بسیار معروف و سایر نقوش از ترکیب آنها شکل میگیرند. این مقاله به برسی مهمترین و رایج ترین نقوش پارچه ها میپردازد.
طرح چهارخانه (شطرنچی یا پیچازی)
هر طرح مربع یا مستطیل کوچک منظم که ممکن است در پارچه بافته شود، چهارخانه مینامند. این طرح ممکنه است در هر پارچه ای شامل کشباف و تارپودی بافته شود. طرح چهارخانه منظم که مربع های کامل را تشکیل نمیدهد یکی از انواع این نقوش است. نقوش چهارخانه دندانهای، نتیجه بافت سرژه شکسته دو دوم با چهار تار و پود و تکرار بافت یا بافت تافته است.
طرح چهار خانه سنجاقی، چهارخانه ای با مربع های بسیار کوچک است. چهارخانه برروی هم، طرحی است که در آن یک چهارخانه بر روی چهارخانهای دیگر بافته یا چاپ میشود. تاترسال نیز نوعی طرح چهارخانه است که در آن یک چهارخانه برروی چهارخانهای دیگر در دو رنگ معمولا بر روی رنگ سفید گاهی هم رنگی بافته میشود.
طرح گل سوئیسی (گل بافتی)
این طرح، شامل طرح های دایرهای شکلی است که در پارچه تار و پودی و یا کشباف بافته یا چاپ میشود. معمولا این نقش ها با فاصله معین و منظم بر روی پارچه قرار میگیرد. گل بافت آسپرین که اندازه طرح متناسب با اندازه قرص آسپیرین است یکی از انواع این طرح محسوب میشود. این نوع طرح، همچنین گلبافتی فولکا نامیده میشود. گل بافت سنجاقی و گل بافت سکهای انواع دیگری از این طرح است.
طرح های چاپ لیبرتی
چاپ های سنتی بر روی پارچه کتان یا مخلوط با ابریم و پنبه است. نام آن برگرفته از طرحهایی است که لیبرتی آنها را خلق و ابداع کرد. این طرح ها در انگلستان در سال 1875 یافت میشده است. اغلب چاپ ها در رنگ های ملایم و آرام و ترکیبی از گلهای مختلف است. آن ها از سبک هنر فرانسوی و دیگر طرح ها گرفته شدهاند.
طرح با خطوط منحنی
این طرحها، از پارچه شال هندی گرفته شده است. شال بافته شده با این طرح ها بسیار گران قیمت محسوب میشود. در اسکاتلند، کارخانه بزرگی برای چاپ و تولید این پارچه ها که به نام پارچه های پلیسی معروف است، وجود دارد.
طرح پیچازی
طرحی که از تعدادی خطوط راه راه در طول و عرض پارچه تشکیل میشود. این خطوط در زاویه های قائمه یکدیگر را قطع میکنند. پیچازی پتویی، چهارخانههایی با رنگ های روشن است. پیچازی شطرنجی، چهارخانههایی لوزی شکل را شامل میشود. در این طرح خطوط مورب یکدیگر را قطع میکنند.
طرح راه راه
این طرح شامل دستهای از نخ های رنگی است که در پارچه تار و پودی و کشبافی بافته میشود. این خطوط رنگی همچنین میتوانند بر روی پارچه چاپ دشوند. راه راه بلیز که نوعی راه راه شاد و سر زنده است در پارچه کت استفاده میشود. پهنای راه های این طرح، حداقل 4 سانتی متر است. راه راه سنجاقی، بسیار باریک، ظریف و در رنگهای متفاوت طراحی میشود.
رنگ سفید آن، اغلب به راه راه گچی معروف و برای کت و شلوار مردانه مناسب است. راه راه رومی خطوط باریک با رنگ های متعدد را شامل میشود که به طور کامل سطح پارچه را میپوشانند. این خطوط از رنگ های سرزنده و شاد تا شیدهای کم رنگ و آرام را شامل میشود.